EN
Turboşarj Sistemi
Turboşarj Sistemi
Turboșarj Nedir, Nasıl Çalıșır?
Günümüzde hem dizel motorlarda hem de benzinli motorlarda, așırı hava beslemesi dediğimiz egzoz turbo șarjı kullanılmaktadır. Egzoz manifoldun dan hemen sonra egzoz hattına bağlanan turbo, egzoz gazlarından hareket alır ve bu hareketle temiz havayı basınçlı olarak emme manifolduna oradan da yanma odasına göndererek yanma verimini ve motor gücünü arttırır. Turboșarj egzoz manifoldundan çıkan basınçlı egzoz gazlarının hareketini, turbonun türbin kanatçıklarına çarptırarak döndürür, türbin milinin diğer ucunda bulunan kompresör kanatçıklarıysa, dıșarından temiz havayı emer ve basınçlandırarak ara soğutucuya (intercooler), oradan da emme mani folduyla yanma odasına gönderir. Turbo șarjlar, temiz havayı yaklașık 2-2,5 barlık mutlak basınçla emme manifolduna gönderirler. Böylece egzoz gazıyla yok olan enerji tekrar kullanılarak motor performansı arttırılmıș olur.
Turboșarj Çeșitleri Nelerdir?
1.Wastegate Valfsiz (Serbest) Turboșarj: Turboșarj Basınç kontrolü olmayan en basit Turboșarj ünitesidir. Jenaratörler, iș makineleri ve tırlarda kullanılır.
2.Wastegate Valfli Turboșarj: Maksimum basınçta hava tahli ye esasına dayalı olarak çalıșırlar. Ağırlıklı olarak binek ve hafif ticari araç gruplarında kullalınır.
3.Egsoz Manifoldu ile Tümleșik Turboșarj: Motorun egsoz manifoldu ve Turboșarjın egsoz salyangozunu tek parça üretme esasına dayalıdır. Fazladan bağlantı noktaları ve contalara gerek kalmaksızın aracın motoruna rahatça uygulanabilir.
4.VGT(Variable Geometry Turbocharger) Değișken Geometrili Turboșarj: Değișken geometri özelliği sayesinde Turboșarj üzerinde maksimum basınç kontrolü sağlayan en son teknoloji sistemdir. Egsoz emisyonu normlarına en iyi cevap veren Turboșarj türüdür. Yeni nesil motorların tamamına yakınında kullanılmaktadır. Elektronik veya pnömatik kontrollüdür.
Turboșarj Depozit Testleri
Günümüzde motor tasarımlarının küçülmesi, bununla birlikte motorlardan beklenen performans talebinin artması turboșarj sistemlerinin yaygınlașmasına yol açmıștır. Bu sebeple OEM’ler yeni motor yağı șartnamelerine turboșarj depozit testlerini de eklemiștir. Ayrıca, ACEA 2016’da motor testlerine ilk defa ‘Turboșarj Depozit Testi’ de (Turbo Charger Deposit Test) eklenmiștir.
Turboșarj Yağlaması
FIAT’ın 2018 Mart’da yayınlamıș olduğu Motor Yağı Șartnamesine göre (FIAT 9.55535-DS1) yeni nesil dizel motorlarda 300 saat sürekli çalıșan bir turboșarj’da en fazla 1 gram depozit birikimine izin verilmiștir.
Turboșarjdaki türbin mili çok yüksek devirlerde (dakikada >150 bin) döner. Bu sebeple çok iyi yağlanması gerekir. Turboșarjın yağlanması motor yağıyla yapılır, bir yağ borusu hattı turboșarjın gövdesindeki yağ girișinden girer ve gövde içindeki mil yatak larını yağladıktan sonra motora geri döner böylece yağ sürekli devirdaim yaparak turboyu yağlar ve ayrıca soğumasını da sağlamıș olur.
300 saat sürekli çalıșan turboșarj’daki depozit miktarı en fazla 1 gr.
Turboșarj Arızalarının Sebepleri Nelerdir?
- Yetersiz yağlama ve yanlıș yağ seçiminden kaynaklanan turbo milinin așınması ve kırılması.
- Turbonun hava ile soğumasını engelleyecek șekilde hava ile temasının kesilmesi halinde sadece yağ ile soğutma yetersiz kalacağından turbonun așırı ısınması ve zarar görmesi.
- Araç ilk çalıștırıldığında motor henüz soğuk iken hemen yüksek devirlere çıkılması.
- Araç durduğu anda kontağın hemen kapatılması halinde yağ akıșının durmușken turbo dönmeye devam edeceğinden turbo milinin ve yataklarının zarar görmesi.
Turboșarj arızalarının temel sebeplerini șöyle sıralayabiliriz;
